چرا حمایت از انرژی های تجدیدپذیر در ایران کم رونق است؟ ، نه به سوخت های فسیلی! - مجله آزمون اول

گروه فناوری خبرنگاران، حمیده آقاجانی- ایران سومین کشور دارنده ذخایر نفتی در جهان است و همین امر هم موجب شد تا فکر کنیم هرگز از نظر تامین و فراوری سوخت مسئله ای نخواهیم داشت بدون اینکه بخواهیم به آسیب های زیست محیطی و مسائل انسانی آن توجه داشته باشیم. آن روی سکه، اما به شکل دیگری بوده است و بسیاری از کشور های توسعه یافته سال هاست از خط قرمز استفاده از سوخت های فسیلی عبور نموده و به سوخت های زیستی یا پاک رسیده اند.

کمبود و یا نبود منابع انرژی و مسائل زیست محیطی دو عنصر مهم برای تغییر رویه در کشور های توسعه یافته بود و باعث شد تا این کشور ها به سمت انرژی های تجدیدپذیر حرکت نمایند. البته ناگفته نماند که مسئله تحریم نیز خیلی بی تاثیر نبوده است، زیرا چرخ اقصادی کشور ها به دست صنایع می چرخد و کلید آن تامین سوخت فسیلی و به صورت خاص نفت است که در روز های تحریم نوسانات بسیاری را به چشم می بیند و عملا امنیتی برای تامین این سوخت ها وجود ندارد و از یک جنبه دیگر این کشور ها به این نتیجه رسیده اند منابع زیرزمینی روزی به خاتمه خواهد رسید.

سوخت های زیستی به چند دسته تقسیم می شوند، نسل اول سوخت های زیستی از قند ها، نشاسته، روغن، و چربی های حیوانی فراوری می گردد و شامل بیو دیزل، بیو الکل، اتانول و بیو گاز ها، مانند متان گرفته شده از تجزیه زباله های دفن شده است؛ نسل دوم سوخت های زیستی از محصولات غیر غذایی یا ضایعات کشاورزی، مانند بید یا تراشه های چوب ساخته شده است؛ نسل سوم سوخت های زیستی از جلبک یا دیگر منابع زیست توده ساخته شده است و نهایتا نسل چهارم سوخت های زیستی از گیاهان مهندسی شده یا زیست توده فراوری می گردد. البته استفاده از سوخت های زیستی موافقان و مخالفانی دارد که هر کدام دلایل خود را دارند، اما باید به این نکته توجه کرد که مزایای این سوخت ها آنقدر بالاست که کشور های پیشرفته و در حال توسعه به دنبال آن هستند.

در بسیاری از کشور های جهان برای استفاده از سوخت های زیستی شرایط و تسهیلات ویژه مثل معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده و بالعکس برای مصرف نمایندگان سوخت های فسیلی هزینه های بالا در نظر گرفته می گردد، اما در کشوری همچون ایران وضعیت حمایت از بخش های فعال در دو حوزه سوخت های فسیلی و زیستی کاملا معکوس است؛ میثم طباطبایی، رئیس کمیته سوخت های زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، در مصاحبه با خبرنگار فناوری خبرنگاران، با اشاره به وضعیت فراوری سوخت های زیستی در ایران در مقایسه با کشور های دیگر اظهار کرد: بسیاری از کشور های جهان از سال ها پیش انرژی های تجدیدپذیر و سوخت های زیستی را جایگزین سوخت های فسیلی نموده اند و تسهیلات زیادی را برای این منظور در نظر گرفته اند.

طباطبایی ادامه داد: از دهه های پیش این کشور ها سعی کردند فراوری سوخت های زیستی و تجدیدپذیر را مالی نمایند و با همین هدف نیز معافیت های مالیاتی برای این مجموعه ها در نظر گرفتند و هم راستا با این حمایت ها کوشش کردند تا سوخت های فسیلی به قیمت واقعی خودشان که رقم بالایی هم دارند نزدیک شوند؛ به طوری که تقریباً در کشور های پیشرفته امروزه نه تنها یارانه ای برای سوخت های فسیلی در نظر گرفته نمی گردد بلکه مصرف نماینده موظف است هزینه کامل آن را به همراه سود و مالیات پرداخت کند.

رئیس کمیته سوخت های زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری توضیح داد: زمانی که برای مصرف یک سوخت یارانه در نظر گرفته می گردد در واقع به معنای تشویق برای مصرف بیشتر آن است و طبیعتا وقتی برای سوخت های فسیلی مثل بنزین یا گازوئیل یارانه اختصاص می یابد یعنی مجاز به مصرف بیشتر هستیم و متاسفانه در کشور یارانه و تشویقی برای سوخت های زیستی در نظر گرفته نشده است.

وی اضافه نمود: اگر چه قوانینی در طی چند سال گذشته تدوین شده که شامل خرید تضمینی حامل های انرژی های تجدید پذیر بوده، اما در نهایت هیچ اتفاق مطلوبی نیفتاده است، زیرا قرارداد های تضمینی متاثر از شرایط مالی رشد ننموده است.

طباطبایی تاکید نمود: قیمت های تضمینی و بسیاری از سرمایه گذار هایی که حتی در زمینه برخی از انرژی های تجدید پذیر مثل انرژی خورشیدی رخ داد پس از مدتی متوقف شده یا باخت، زیرا قیمت های تضمینی با توجه به نرخ تورم بالا نرفت و حتی در برهه ای از زماننیز کاهش پیدا کرد.

رئیس کمیته سوخت های زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری اظهار کرد: به هر صورت ما از نظر تکنولوژی فراوری سوخت های زیستی در کشور هیچ مسئله ای نداریم، در واقع دانشجو، دانش آموخته و توانایی لازم وجود دارد و می توانیم انواع سوخت های زیستی را همچون کشور های پیشرفته و در حال توسعه فراوری کنیم بنابراین از این نظر مسئله ای وجود ندارد، اما از نظر این که تا چه میزان می توانیم فراوری کنیم متاسفانه این رقم بسیار ناچیز است.

وی اضافه نمود: ایران در فراوری انواع سوخت های زیستی نقش بسیار ناچیزی دارد و فکر می کنم یکی از دلایل آن کم کاری در خرید تضمینی حامل های انرژی تجدیدپذیر بوده است و اگر آن خدمات و حداقلی هایی که برای سوخت فسیلی در نظر گرفته می گردد برای سوخت های زیستی نیز در نظر گرفته می شد روند توسعه آن سرعت بیشتری می گرفت که متاسفانه محقق نشده است.

طباطبایی با بیان اینکه ما در ایران روزانه 80 میلیون لیتر بنزین مصرف می کنیم، گفت: در همین حدود و شاید هم کمی بیشتر در کشور گازوئیل مصرف می گردد و قطعاً استفاده از سوخت های فسیلی در طی چند سال آینده برای صنایع ما مسائلی را ایجاد خواهد نمود.

رئیس کمیته سوخت های زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری با تاکید بر اینکه متاسفانه سیاست گذاری های کلی ما همچنان به نفع حامل های انرژی فسیلی است، اعلام کرد: متاسفانه با وجود اینکه سوخت های زیستی جایگزین سوخت های فسیلی محسوب می شوند، اما صندلی آن را به درستی در نظر نگرفته ایم و بنابراین همچنان با حمایت از حوزه های مرتبط با سوخت های فسیلی آن ها را به سمت بخش های دولتی و خصوصی راهنمایی می کنیم.

طی یک دهه گذشته بسیاری از کشور هایی که با مسائل زیست محیطی روبرو بودند کوشش کردند با استفاده از امکانات و منابع انسانی کشورشان به سوخت زیستی دست یابند؛ حمایت از سوخت های زیستی و فراوری نمایندگان این بخش به طور قطع می تواند ایران را از وابستگی به اقتصاد نفتی دور کند.