#در -خانه-میخوانیم؛ معرفی چند کتاب خواندنی - مجله آزمون اول

تاریخ

شرارت های خصوصی

کتاب زنان دیکتاتورها روایتی از زندگی خصوصی بعضی دیکتاتورهای تاریخ است؛ البته از منظر ارتباطات آنان با زنان. چه زنانی در زندگی این دیکتاتورها موثر بوده اند؟ کدام یک راستا زندگی شان را تغییر داده اند؟ این اربابان جنایتکار تاریخ کجا جنایاتی در حق زنان مرتکب شده اند؟ به چه هرزگی هایی تمایل داشته اند؟ و درنهایت جایگاه زنان در زندگی این گروه کجا بوده است؟ دیکتاتورهایی نظیر هیتلر، استالین، مائو، لنین، موسولینی، صدام و بن لادن. بعضی نکاتی که در این کتاب مطرح می شود، بسیار قابل تأمل و بدیع است؛ ازجمله اینکه مثلا بیشترین نامه های عاشقانه را تا به حال در سراسر جهان زنان برای آدولف هیتلر نوشته اند.

البته هیتلر به هرزگی های این چنین اعتیاد نداشت و چندان تمایلی هم به پاسخ نداشت، اما از آن سو، زندگی صدام را می بینیم که پر است از نگاه تیره، چرک و خودمحور نسبت به زنان. صدام در طول زندگی خود با دو زن ازدواج کرد؛ ساجده و سمیرا. اما هیچ می دانید دومین زن رسمی او نوعی تعدی به زندگی شخصی یکی از افسرانش بود؟ دایان داکرت در این کتاب با نوعی شیوه روایی داستانی، کوشش می کند واقعیت های زندگی خصوصی این چهره های شرور تاریخی را از دل جملات و مصاحبه های مختلف بیرون بکشد و فصل به فصل ارایه کند. مطالعه این کتاب شما را از خواندن گزارش های مختلف و متعدد درباره زندگی خصوصی دیکتاتورها و ارتباطات آنان با زنان بی احتیاج می کند، چراکه تمام اطلاعات در فصل های مختلف جمع شده است.

تأملات

تاریخ از بین رفتنی نیست

فرزانه تونی: مارگریت دوراس یا همان مارگریت ژرمن ماری دونادیو که لقب بانوی داستان نویسی مدرن را به او داده اند، نام خانوادگی خود (دوراس) را براساس نام منطقه ای که پدرش در آنجا به خاک سپرده شد، انتخاب کرد. تابستان 80، مجموعه مقالات روزنگاری شده است که در تابستان 1980در روزنامه لیبراسیون و بعدها در قالب کتاب به چاپ رسید. تابستان 80 مصادف شده بود با سال 1359 شمسی؛ سالی که انور سادات، محمدرضا شاه، شاه ایران را با همه تشریفاتی که می بایست، در قاهره به خاک سپرد.

دوراس رویدادهای تابستان80 را، که هم زمان با برپایی بازی های المپیک در روسیه بود، یادآور تجمعات پیروان موسولینی و طرفداران هیتلر در بازی های المپیک مونیخ سال 36، جان سپردگان گولاگ، وقایع سپتامبر و مارس سال 38 و مرگ شوشینگ می دانست. اما محور اصلی که مقالات بر پایه آن نوشته شده، موضوع گدانْسک است.

در چهاردهم اوت سال 80، پس از نخستین اعتراضات و اعتصابات عمومی که به دلیل وخامت شرایط مالی لهستان، در شهری به نام شویدنیک انجام شد و به مدت دوهفته به طول انجامید، کارگران اعتراض بعدی را در کارخانه کشتی سازی شهر گدانسک ِلهستان آغاز کردند که عامل به وجود آمدن اتحادیه مستقل خودگردان اتحادیه های کارگری بود؛ اتحادیه ای که دربرگیرنده همه اتحادیه های صنفی و کارگری لهستان بود. رهبری اعتراضات را لخوالسا، کارگر برق اخراج شده کارخانه (لنین شیپیارد گدانسک) بر عهده داشت که بعدها به سمت ریاست جمهوری لهستان نیز رسید. در این زمان، رسانه ها از ارایه هرگونه خبر در خصوص اعتصابات خودداری می کردند و سانسور خبری شدیدی انجام شده بود و تنها خبر مبنی بر توقف کار در کارخانه کشتی سازی گدانسک در روزنامه ها مجوز پخش داشت.

حتی ارتباط تلفنی هم قطع بود. با مرکز اطلاعات تلفنی تماس می گیرم، نام و نشانی دقیق شرکت هواپیمایی لهستان را می پرسم. جوانکی پشت تلفن بلافاصله جواب می دهد: خطوط هوایی لهستان، بفرمایید. نشانی و شماره تلفن را می دهد، ولی می گوید بلیت برای گدانسک تمام شده، جای خالی ندارند و من می دانم آنها نمی خواهند کسی گدانسک را ببیند.به دنبال این اعتصابات، کارگران در بخش های دیگر همچون معادن و کارخانه کشتی سازی شچچین نیز به اعتصاب پیوستند و این اعتراضات تا روز بیست ویکم اوت ادامه داشت و خاتمه در سی ویکم آگوست 80، منجر به امضای توافق نامه ای قانونی با حکومت شد.

از اوت 80 تا خاتمه سال 1981 رسما بیش از 10 میلیون لهستانی نام خود را در این اتحادیه همبستگی ثبت کردند. اما طولی نکشید که این اتحادیه غیرقانونی و در سراسر لهستان حکومت نظامی اعلام شد و فعالان همه دستگیر و فراری و بسیاری کشته شدند.نخست اینکه این روزها نه خبر تازه ای بود و نه هیچ اتفاقی، مگر سیر همواره زمان، مگر مرگ، گرسنگی، خبر از افغانستان، ایران. بعد یاریم طی این چند روزه خبرهای تازه ای رسید، اتفاقاتی افتاد. در جاهای دور، خیلی دور، در لهستان، اعتصاب آرام کارگران کشتی سازی در گدانسکِ لهستان. تعداد اعتصاب نمایندگان را می دانیم، از 17 هزار به 30هزار رسیده و این فقط طی هفت هفته ای است که از آغاز اعتصاب می گذرد. فعلا در همین حد می دانیم.

دانش

جهان مرموز نامرئی

ماده و نوری که در عالم مشاهده می کنیم، تنها 5 درصد از تمام کیهان است و 95 درصد دیگر از دید ما پنهان است. این مسأله عظیم ترین معمایی است که علم تا به امروز با آن روبرو شده است. از دهه 1970، اخترشناسان می دانند مقدار ماده ای که در کهکشان ها وجود دارد، با الگوی چرخش آنها همخوانی ندارد. درواقع اگر ماده موجود در کهکشان ها به همان مقداری باشد که ما می بینیم، پس کهکشان ها می بایست هنگام چرخش به این سو و آن سو پرتاب شوند؛ درحالی که چیزی پنهان آنها را مستحکم نگه می دارد. آن چیز مرموز، ماده تاریک است؛ ماده ای نامرئی که مقدار آن پنج برابر جرمی است که ستاره ها و سیارات دارند.

تا دهه 1990 می دانستیم که فرایند انبساط عالم سرعت گرفته است. چیزی که انرژی تاریک نام گرفت، فرایند انبساط را سریع و سریع تر می کند. انرژی لازم برای چنین انبساطی باید به قدری باشد که تمام ماده قابل مشاهده در هستی و جرمی معادل چهارده برابر این مقدار را نیز پوشش دهد. برایان گلک در کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک به این موضوع می پردازد.

از جدیدترین آثار او می توان به کتاب های شیطان دوروی پرفسور ماکسول (2019) و قاب حقیقت (2017) اشاره نمود. دو عنوان از کتاب های علمی او با نام های جهانی تاس گونه و مروری بر تاریخ ابدیت در فهرست منتخب کتاب های علمی رویال سوسایتی برای اهدای جایزه قرار گرفته اند. گلک تا به حال با نشریه های معروفی همکاری داشته است که از بین آنها می توان به وال استریت ژورنال، جهانی فیزیک و تایمز اشاره نمود.

اندیشه

برادر گرگ من

ماجرا از این قرار است که مارک رولندز، استاد فلسفه، بچه گرگی را به خانه می آورد و با او زندگی می کند. به هرحال نگهداری گرگ در خانه چندان ساده نیست. رولندز به تدریج متوجه می شود نمی تواند این گرگ را در خانه تنها بگذارد، چراکه وسایل خانه را به هم می ریزد و چیزی باقی نمی گذارد. برای همین تصمیم می گیرد او را با خود به کلاس درس ببرد. او سال های 1990 تا 2000، این گرگ را با خود سر کلاس می برد و به نوعی تبدیل به همدم شخصی اش می شود. درواقع شما درحال خواندن قصه نیستید بلکه این زندگی واقعی استاد فلسفه دانشگاه میامی، مارک رولندز است که توضیح زندگی اش را در هم جواری با این گرگ نوشته است: این کتاب بدون موضوع اصلی آن پا به عرصه وجود نمی گذاشت.

پس برنین، برادر گرگ من، از تو ممنونم که مرا در زندگی خودت شریک کردی. نمی توانم بگویم این کتاب را برای تو نوشتم اما آن را تمام می کنم چون می خواهم تو اسم خودت را بفهمی. و دست آخر، این جمله را که از فکر آن به خود می لرزم، به یاد داشته باش؛ فقط مبارزه طلبی ماست که ما را نجات می دهد. به تعبیر رولندز، در هر انسانی جانورانی نهفته اند؛ موجوداتی مثل میمون، مار یا گرگ. او در این کتاب تأملاتش را درباره این مفاهیم آنالیز می کند و درنهایت به بعضی مسائلِ زندگی عجیب در کنار یک گرگ می پردازد.

داستان

مرمّت دل های شکسته

یاسر نوروزی: باغ، بازگشت یکه سوار، بلوار دل های شکسته، ایستگاه آبشار.... نوعی شور بی گناه در این کتاب ها هست که شاد و شرور جریان دارد و به طیف های غمناکی از زندگی می رسد. پَرملخی را خوانده اید؟ یا چرخ خیاطی؟ جایگاهی که او در گنجینه خودیافته نویسندگان ذهنی من دارد، صدر است؛ صدر نویسندگان معاصر ایران. اما آیا به همین اندازه بین مخاطبان هم قدر یافته؟ متأسفانه این طور نیست و من گاهی احساس می کنم رسالتی تک نفره در ترویج نوشته هایش دارم.

به هر کسی که می خواهد بنویسد، می گویم امشب در سینما ستاره؛ خوانده ای؟ چون جهان در آثار او به جهانی از خاطره ها تبدیل می شود؛ خاطراتی که من آنها را ندیده ام اما بین شان زندگی نموده ام. اسمش را می گذارم عمر رفته؛ روزگار بازنگشته. دقیقا مثل خودش که سال 53 از ایران رفت و هرگز برنگشت. اما دوایی به نظر هنوز اینجاست. درختان، پنجره ها، کوچه پس کوچه ها، خیابان ها، صدای زنگ زده لولای درها، خانه های قدیمی، زواردررفته ها را برداشته با خودش برده. تا در آن سوی آب ها، دوباره آنها را تماشا کند، دوباره از آنها بنویسد.

پرویز دوایی را برای همین ها دوست دارم. دستش به قلم با غریزه می رود. شابلون ندارد. از دستگاه های فتوکپی نویسندگی بیرون نیامده است. کاربن های نوشتن را زیر دست نگرفته و برای همین نسخه ای بی بدل است. هرچند عده ای آثارش را همواره با نوعی برچسب سانتی مانتالیسم رانده اند. اما به نظر می رسد نه تنها درک و دریافتی از جهان او نداشته اند بلکه به جهان بینی او دست نیافته اند. چون احساس من این است که اصولا نوشته، داستان و حتی جهان و هرگونه جهان بینی ملهم از آن برای دوایی مُرده است. نویسنده فقط برای بازسازی دل های شکسته می نویسد؛ برای بازیابی آنچه از دست رفته. قصد احیا و تجدید بنا هم ندارد.

راوی اصلا خسته است. فقط نشسته می گوید: امروز صبح هم از کنار آن باغ گذشتم و به پشت نرده و پرچین که رسیدم، یکی از پرملخی هایی را که جلوترش جمع نموده بودم درآوردم، بوسه ای بر بال اش دادم (مثل بوسه ای که قبل از هوا کردن نثار پرهای سفید می کردیم) و پَرَش دادم. پر دادمش و گفتم برو بپر بر سر چمن و باغ و باغچه ها. بپر و برو بالا و بالاتر.

از سر درخت ها بالاتر و از فواره، نور بگیر و از گُل ها، رنگ بگیر و بپر و برو؛ هر چه از زمین دورتر، بر این چمنِ مخملی و جایِ پای آن بچه و مادر پرواز کن. بچرخ بر سر بساط این باغِ بهشت که تصویری است از چند باغ و جنگل که از فیلم های خُرّمِ گذشته هایمان همواره در سر داشتیم.... بپر و برو بالا و بالاتر تا با هم بر جایگاهِ قهوه ای سینمای عید فرود بیاییم؛ سبک بال. چشم به اعجاز بازیِ خواب هایمان بر پرده نقره ای دوخته؛ تا در لحظه ای که دخترک سر بر می دارد و بین همه تماشاگران به ما لبخند می زند، برگردیم و به هم نگاه کنیم و با این نگاه به هم بگوییم: دیدی؟! (بخشی از پرملخی از کتاب امشب در سینما ستاره)

زندگی نامه

نفرین بر دروغ رسانه ها

جکسون پنج ساله در گروه 5 جکسون آغاز به کار می کند؛ اوایل دهه 70 است و هنوز رادیو، یکی از بهترین سرگرمی های انسان مدرن. موسیقی در خانه ها رواج پیدا نموده است و ستارگان پاپ کاری نموده اند که همه می خواهند به آنها برسند. پدر جکسون هم هشت فرزند دارد؛ پنج پسر و سه دختر. خودش به کار سخت کارگری مشغول است، اما گیتاری خریده و وقتی عصرها به خانه می آید، آغاز می کند به نواختن. دوست دارد از این بچه ها، موزیسین بیرون بیاید، بنابراین همه را مدیریت می کند و پنج پسرش را به کار می گیرد؛ تمرینی سخت و مداوم. جکسون پنج ساله از همین جا آغاز می کند.

کم کم آنها در محله معروف می شوند، بعد در ایالت و بعد به ایالت های دیگر آمریکا دعوت می شوند. همه فعلا او را به اسم مایکل کوچولو می شناسند، اما چه اتفاقی می افتد که او ناگهان به یکی از مظاهر مهم سیاه پوستان جهان تبدیل می شود؟ در این کتاب مایکل جکسون تمام زندگی اش را توضیح می دهد و می گوید چه اتفاقی برای او می افتد. ضمن اینکه از تمام دروغ هایی که رسانه ها به او بستند، اعلام برائت می کند؛ به خصوص عمل زیبایی سفیدشدن پوست که هرگز آن را انجام نداد و بعدها هم تأییدیه های پزشکی بر آن صحه گذاشت. در بخش های متعددی از زندگی نامه اش، فداکاری های مادرش را هم به یاد می آورد و اینکه چطور در راه شهرت او یاری نموده است. نام مایکل جکسون بعدها به عنوان عظیم ترین یاری نماینده تاریخ به خیریه ها مطرح شد. هرچند او در این کتاب به آن اشاره نمی کند، اما از عشقش به بچه ها و احتیاجمندان می نویسد.

زندگی نامه

نقاش عصیانگر

فریدا کالو، نقاش معروف مکزیکی است که سال 1907 به دنیا آمد و سال 1954 درگذشت. او سال 1953 کمتر از یک سال پیش از مرگش نخستین نمایشگاه عظیم نقاشی هایش را در مکزیک برپاکرد. فریدا کالو در جوانی تصادف سختی با خودرو داشت که موجب شد نامزدش از ازدواج با او انصراف دهد. او سال 1929 با دیه گو ریورا، نقاش و دیوارنگار کمونیست مکزیکی ازدواج کرد. فاصله سنی این زوج، 20 سال بود. اشتیاق مفرط ریورا به شهرت، ازدواج او را به بخشی از حوزه عمومی تبدیل کرد و مطبوعات مشتاق، تمام ماجراها، عشق ها و جنگ و دعواها و جدایی های این دو را با تمام جزئیات توصیف می کردند.

هایدن هررا درباره شخصیت کالو، در پیش گفتار کتاب خود نوشته است: در گفت وگو با کسانی که فریدا را می شناختند، مدام با عشق و علاقه مردم به او روبرو می شوید. آنها اعتراف می نمایند که او تلخ و دمدمی مزاج بود. اما اغلب وقتی او را به خاطر می آورند، اشک در چشم هایشان جمع می شود. خاطرات پرشور موجب می شود که زندگی او مالامال از شوخی و شکوه باشد، تا سر حد فاجعه. ماجرای تصادف فریدا مربوط به سال های کودکی و سانحه ای است که برای اتوبوس سرویس مدرسه اش رخ داد و موجب شد به تعبیر هایدن هررا او در آهن پاره ها به سیخ کشیده شود. فریدا کالو درواقع یکی از چهره های عصیانگر علیه روابط مردسالارانه بود که توانست به چهره ای جهانی تبدیل شود؛ چهره ای که با وجود شکست های سنگین در زندگی تسلیم نشد و با نوعی زندگی نامتعارف، از تمام آنچه آن را نابرابری های زیستن می دانست، انتقام گرفت. .

رمان

درختی با ریش های عمیق

سپیده سرایی: آفراینداتی روی، یکی از نویسندگان و فعالان عرصه حقوق زنان در هند است که بارها گروه های افراط گرا او را تهدید نموده اند. در مصاحبه ای با تاگس اشپیگل، وقتی خبرنگار از او می پرسد آیا در هند حقوق زنان اهمیت دارد، پاسخ می دهد: در دهکده ای که عظیم شدم، جامعه ای بسته را تجربه کردم که با من خصمانه برخورد کرد. مادرم با مردی خارج از دهکده ازدواج کرد و سپس طلاق گرفت. دهلی اکنون خانه من است. من درختی هستم که ریشه های عمیقی دارد. اما در پاسخ به شما باید بگویم خیر؛ در هند گاو بودن امنیتش بیشتر است تا زن بودن! این طور اظهارنظرها درواقع از او چهره ای جنجالی ساخته. هرچند نویسنده ای چیره دست است.

خدای چیزهای کوچک هم نخستین رمانش بود و با همین رمان توانست در سال 1998 برنده جایزه ادبی من بوکر باشد. مجله تایم او را سال 2014 به عنوان یکی از صد چهره تأثیرگذار سال انتخاب کردد. سپس عمدتاً مقالاتی نوشت و از اقلیت ها پشتیبانی کرد و به همین دلیل اغلب با مقامات هندی درگیری می شد. آفراینداتی روی که او را در هند با گابریل گارسیا مارکز مقایسه می نمایند، نخستین نویسنده ای است که توانست با نخستین رمانش خدای چیزهای کوچک در کنار نویسنده های عظیمی چون دیکنز، جویس، فاکنر، کُنراد و مارکز قرار بگیرد. رمانی که بلافاصله پس از انتشارش، عنوان پرفروش ترین کتاب سال را از آن خود کرد و به صفِ کلاسیک هایی چون صد سال تنهایی، طبل حلبی و خشم و هیاهو پیوست.

خدای چیزهای کوچک با زاویه دیدِ پیوسته درحال تغییر و فرایندِ غیرخطیِ روایتش و با نثرِ جنون آمیزِ شاعرانه اش مرز واقعیت و خیال را درهم می شکند. این رمان داستان خواهر و برادرِ دوقلویی است به نام راحل و استا که مدام در زمان به گذشته (هفت سالگی راحل و استا، 1969) و حال (31سالگی شان) کشیده می شوند. آنها همواره جملات را از آخر به اول و وارونه می خوانند. داستان با ورود سوفی مول دختردایی دوقلوها، در تعطیلات کریسمس از انگلیس به هند، وارد مرحله ای می شود که زندگی دوقلوها را برای ابد در بی زمانی و بی مکانی معلق می کند: چونان فردایی نیامده، آن طور که رمان نیز با آن فردا تمام می شود؛ خاتمهی که آغازی است دیگربار در خیابانی که به ازل کشیده می شود و تا ابدیت پیش می رود.

مرگ دختر خاله 9ساله و عشقی ممنوع، جهانی کودکی آنان را نابود می کند. از طرفی این کتاب سیری است در سرگذشت اندوهناک خانواده ای که هنجارشکنی و در برابر قوانین سنتی قد علم می کند. خودش در مصاحبه با همان نشریه درباره این کتاب گفته بود: وقتی با نخستین رمانم خدای چیزهای کوچک مشهور شدم، ناگهان نقش نویسنده عظیم کشوری را پیدا کردم که در آن بسیاری از مردم نمی توانند بخوانند، بله، در آن بسیاری حتی غذای کافی برای خوردن ندارند. از خودم پرسیدم چگونه می توانم از عهده ایفای این نقش برآیم.

تأملات

متن هایی از محل کار

کانون توجه یازده متن کتاب اتاق کار، محل کار است. گروهی از مستعدترین نویسنده ها و دو ترانه سرا و خواننده در این کتاب، در نوعی دفتر کار مجازی، دور هم جمع شده اند تا از خودشان یک سوال مشترک بپرسند: الان معنی رفتن سرکار چیست؟ اینجا هم درست مثل زندگی واقعی، هر نویسنده ای دفتر کارش را به شکلی متفاوت تزیین نموده است. بعضی هاشان سراغ داستان سرایی رفته اند، بعضی هاشان خودزندگی نامه و بعضی های دیگر شعر. ولی مضمون هر متن همسایه دیواربه دیوار متن بعدی است. این کتاب به شکل خوشه هایی متصل به هم ترتیب یافته، به مسائل معاصری چون آموزش، خلق، رقابت و حتی ملال می پردازد.

این حکایت ها گوشه خیابان ها و داخل کلاس ها، در پارکینگ های عظیم و در بخش خدمات و پشتیبانی فروشگاه های اپل می گذرند؛ از آنجایی هم که در این دفتر مجازی، نویسنده ها نشسته اند، یعنی کسانی که بعید است دچار کم کاری یک موضوع بشوند، این دفتر پر از نوستالژی است؛ پر از حسرت روزهای فتوکپی های گرم و موکت های زبر. البته این موضوع فقط مختص نویسنده ها نیست.

در ایموجی های تلفن همراه تان بخش مربوط به وسایل دفتری را که باز کنید، فلاپی دیسک، قلم خودنویس، تلفن هایی با دکمه های فشاری و جاکارتی چرخان می بینید بخشی از همان هاست. دلیلش این است که وقتی حواس مان نبود، مزه قهوه سوخته و صدای گیرکردن کاغذ در ماشین فکس با طرحواره ما از جهان یکی شد. زمان دور چیزهای پیش پاافتاده پیچید و معنادارشان کرد. این نقوش و معانی را می توانید در کتاب اتاق کار ببینید و بخوانید.

زندگی نامه

ما بی گناه بودیم

بهروز بوچانی تا همین اواخر، معروف ترین نویسنده آثار غیرداستانی استرالیا و جنجالی ترین زندانی این کشور بود. او که 2669 روز را در چندین بازداشتگاه پناهندگان دریایی ازجمله بازداشتگاه مانوس در پاپوای گینه نو سپری نموده بود، توانست با استفاده از گوشی های همراه قاچاقی، وحشت موجود در بازداشتگاه های برون مرزی استرالیا را در تاریخ ثبت کند؛ وحشتی که نتیجه سیاست قدیمی و ضدانسانی ایست دادن به قایق ها است. کتاب او که به وسیله پیغام واتس اپی مخابره شد و در سال2018 با نام هیچ دوستی به جز کوهستان (نوشته ای از زندان مانوس) منتشر شد.

آزادی بوچانی به وسیله دعوت شدنش به شرکت در یک جشنواره ادبی در کرایست چرچ بود که باعث شد ویزای نیوزیلند دریافت کند و برای همواره از آن محبس مخوف نجات و رهایی یابد. کتابش هم توضیح زندگی او در همان جزیره است؛ روایت لحظه هایی که در آنها بارها تا دم مرگ رفته است. او در واقع با کتابش، صدای تمام پناهجویانی شد که اجازه ورود به کشور مربوطه را نمی یافتند و در مناطق دور از دسترس خبری، به جهت سیاست حکومت جان می باختند.

چنانچه در مصاحبه اش با lareviewofbooks نیز گفته بود: در استرالیا می گویند سیاست، من می گویم سیاست وحشیانه، شکنجه سیستماتیک، برده داری مدرن. هرگز نمی گویم وقتی رسیدم به مانوس، می گویم وقتی مرا فرستادند به مانوس. در همه این اثرها، مردم بی گناه را به تصویر می کشم، درست برخلاف تصویری که حکومت خلق می کند: آنها می گویند اینها مجرم اند و من می گویم که نه، اینها بی گناه اند، انسان اند.

رمان

روزهای خشونت و خوف

اشکان رضایی - خبرنگار از مرد نودساله ای که زمانی رئیس جمهوری کشورش را ترور نموده بود می پرسد: آیا هنوز هم از کشتن دیکتاتور دومینیکن خوشحالی؟ ژنرال ایمبرت حالا بعد از سال ها پاسخ می دهد: حتما، کسی به من نگفت که او را بکشم. تنها راه خلاصی از دست او کشتنش بود. این مصاحبه برمی شود به حدود 8 سال پیش و حالا ایمبرت مرده است. اما بسیاری می دانند که رافائل تروخیو، در زمان حکومتش در تاریخ جمهوری دومینیکن چه ها که نکرد.

او تحمل هیچ انتقادی را نداشت و کوچک ترین اعتراضی با زندان، شکنجه و قتل پاسخ داده می شد. تروخیو تا جایی پیش رفت که در سال 1937 دستور قتل عام نژادی هزاران نفر از مردم هائیتی را که در این کشور زندگی می کردند، صادر کرد. این دیکتاتور جنایتکار را به لقب بُز می شناختند و ماریو بارگاس یوسا، برنده نوبل ادبیات سال 2010، در رمان درخشان سور بُز به زندگی او پرداخته است. بخشی از رمان، در تب و تاب تِرور می گذرد و بخشی دیگر در خاطرات دختری به نام اورانیا. اورانیا دختری چهارده ساله است که پدرش در زمان دیکتاتوری تروخیو عهده دار یکی از مقامات حکومتی بود.

بعد از تِرورِ نافرجام دیکتاتور، تمام صاحب منصبانِ حکومت در مظّان اتهام قرار می گیرند. چه کسی در تِرورِ ترخیو دست داشته؟ سوالی است که بازماندگان دیکتاتوری برای یافتن پاسخش از تمام اطرافیان قربانی می گیرند. هیچ کس در امان نیست و هر کسی راهی می یابد تا ارادتش را نسبت به عالی جناب ثابت کند. پدر اورانیا هم از این قاعده مستثنی نیست. او برای اعلامِ برائت از شرکت در ترور، بهایی سنگین می پردازد؛ بهایی به قیمتِ دختری چهارده ساله. یوسا در تمام آثارش دو عنصر مهم دارد؛ خشونت و شهوت، که در بعضی یک عنصر و در بعضی دیگر، عنصری دیگر چهره می کند.

به عنوان مثال مرگ در آند رمانی به شدت خشونت آمیز است. انسان ها در این رمان تبدیل به حیواناتی می شوند که وجدانِ انسانی خود را به مذبح ایدئولوژی برده اند. یا رمان سال های سگی (عصر قهرمان) که روایتِ زندگی جوانانی در سربازخانه است. مثال دیگر جنگ آخرالزمان است. یوسا در این رمان به آخرین بازماندگان جهانی مُدرن می پردازد. حکومت لیبرال برزیل به جنگ عده ای تهیدست و بی چیز می رود و پس از دو بار شکست، با بی رحمی آنها را به خاک و خون می کشد.

یوسا اعتقاد دارد رمان بدون خشونت و شهوت، فاقد ارزش ادبی است. و البته به این نکته نیز تأکید می کند چنانکه نویسنده حد و حدود استفاده از این عناصر را نداند، کیفیت کار از دست می رود (عیش مُدام، ماریو بارگاس یوسا، ترجمه عبدالله کوثری، نشر نیلوفر). اما شاید بتوان گفت این دو عنصر به بالاترین میزان، در رمان سور بُز متجلی شده اند. شکنجه متهمانِ درگیر در پفراینده ترورِ تروخیو، یکی از عذاب آورترین صحنه های تاریخ ادبیات داستانی است و در کنار آن، توصیف هرزه گردی های دیکتاتور، پرده از شهوتی سیری ناپذیر و حیوانی برمی دارد. به این ترتیب، خشونت و شهوت، در سور بُز، به هم می آمیزند و جهانیی تهوع آور می سازند؛ جهانیی که باورش سخت است اما زمانی مردمانی در آن می زیسته اند.

زندگی نامه

زندگی و مرگ نویسنده

کتاب حرف بزن، خاطره شامل خودزندگی نامه بازنویسی شده ولادیمیر ناباکوف، نویسنده سرشناس ادبیات روسیه و یکی از چهره های مهم ادبیات قرن بیستم جهان است. او متولد سال1899 در روسیه بود که سال 1940 به آمریکا مهاجرت کرد و سال 1977 در آنجا درگذشت. ناباکوف را به خاطر رمان هایی چون لولیتا، آتش پریده رنگ، شاه، بی بی، سرباز، زندگی و مرگ سباستین نایت و … می شناسند. او در کتاب حرف بزن، خاطره زندگی و جهان اطراف خود را همراه با روایت مهاجرت، عشق و کشف مدام در ادبیات توصیف نموده است. این کتاب برای نخستین بار سال 1951 چاپ شد، اما نویسنده با افزودن مطالبی دیگر به آن سال 1966 دوباره منتشرش کرد . در قسمتی از این کتاب می خوانیم : راستش شعر نخستینم ملغمه ای رقت انگیز بود از عاریه های زبانی به علاوه مدولاسیون های پوشکینی نما.

پاره های شرم آوری بود برگرفته از ترانه های کولی وار. پیش ترها عمه جوان و به نسبت جذابم که می توانست درباره قطعه مشهور لوئی بویه (اَ اون فَم) که در آن با یک آرشه ویولنی استعاری به گونه ای نامتجانس گیتاری استعاری می نواختند و آثار فراوانی از اِلا ویلر ویلکاکس که شهبانو و ندیمه هایش بسیار می پسندیدند، ساعت ها حرف بزند، این ترانه ها را مصرانه در سرم فرو می کرد. چندان ارزشی ندارد که اضافه کنم هرچه مضامین پیش می رفتند، مرثیه ام به معشوق ازدست رفته ای می پرداخت -دِلیا، تامارا یا لِنور- که هرگز او را از دست نداده بودم، هرگز عاشقش نبودم، هرگز ندیده بودمش، اما بنا بود ببینمش، عاشقش شوم و از دست بدهمش .

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.