غار خربس قشم (xorbas)، یادگار دوران ماد
به گزارش مجله آزمون اول، غار خربس جزیره قشم کجاست؟
15 کیلومتری جنوب جزیره قشم محل قرارگیری غار کهن خربس است. روستای خربس (خربز) روستایی قدیمی بر سر راه قشم به رمچاه و سوزا واقع شده است که هم اکنون خالی از سکنه است. غار خوربس از مهم ترین جاذبه های قشم در این منطقه است. این غار یک پدیده قدیمی زمین شناختی است و همراه با دیگر پدیده ها و کوه ها و خود جزیره قشم دنباله چین خوردگی های رشته کوه های زاگرس هستند که در هزاره های گذشته از زیر آب سر برآورده اند. درون غار مجموعته ای از دهلیز ها، تالارها و اتاق ها را خواهید دیدو از بیرون 9 روزنه برای ورود به غار وجود دارد. ابعاد اتاق ها بیش از 20 مترمربع است. پیداست که دست آدمیان به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون، شکل و سیمای این غارها و دیواره های آن ها را دگرگون ساخته و مناسب نیازهای خود درآورده است.
تاریخچه غار خربس در جزیره قشم
ساختار راز آمیز غار خربس و قرار دریافت آن بر بلندی، این عقیده را دامن زده که اینجا در روزگار مادها نیایشگاه مهر و محلی برای ستودن الهه میترا بوده است. عده ای معتقدند بعد از ظهور زرتشت و ایمان آوردن مردمان این منطقه از غار خربس به عنوان استوادان استفاده می کردند یعنی جایی برای نگهداری استخوان مردگان در آیین زرتشت. حدسى که احتمال صحت آن بالاست این است که این حفره هاى دست کنده در دل صخره ها استودان (استخوان دان) دوره هاى پیش از اسلام بوده.
عده ای دیگر معتقدند غار خربس پناهگاه مردم بی دفاع منطقه از دزدان دریایی بوده. مردم در آن موقع حفره هایی درون غار خربس به عنوان جان پناه برای حفظ زنان، بچه ها و سالمندان حفر می کردند. در غار نان، آب و غذا قرار می دادند و سنگ هایی برای پرتاب و دفاع از خود در این غار می گذاشتند. مردان جوان هم به جنگ مهاجمان می رفتند.
پشت ورودی های غار خربس چه می بینیم؟
در پشت روزنه ها، تالارى به مساحت 25 مترمربع در دل صخره و سنگ حفر شده است. سقف تالار مسطح است. این تالار محل به جاى آوردن مراسم مذهبى ویژه اى براى عظیمداشت درگذشتگان و به احتمال بسیار قوى مرکز پرستش ایزدمهر یا میترا بوده است.
مجموعه درون غار خربس از نظر نماسازى، با معبد یا آرامگاه صخره اى کلات خورموج در دامنهٔ کوه مُند بوشهر شباهت بسیار دارد. هم جوارى این محل با شهر باستانى خربز نشان مى دهد که در دورهٔ مادها یک تمدن عظیم پیشرفته در جزیرهٔ قشم وجود داشته است. غارهاى خربس را به لحاظ شکل و ساختار با دخمه هاى آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقایسه مى نمایند. غارهاى خربس به ویژه ازنظر فضاهاى درونى شکل و طرح اولیه خود را حفظ نموده و به همان صورت کهن خود باقى مانده است.
برای کشف تالارها و دالان های طبیعی و قدیمی غار خربس، تونل هایی در همین دوران معاصر در غار کنده شده که به تالارهای باستانی غار راه دارد. برای اینکه ظاهر و اصالت غار حفظ گردد، صورتک هایی به سبک باستانی بر روی دیوارهای غار خربس کنده شده است.
نکته قابل توجه و تأمل در خصوص غارهاى خربس وجود خفاش هاى دم موشی است که بیشتر در زاویه هاى تاریک و بخش انبار ذخایر غار (حفره هاى زیرین) زندگى مى نمایند و مدام نیز مشغول زادوولد هستند. کارشناسان محیط زیست به علت کاربرى سموم دفع آفات نباتى و عوارض دیگر، نسل این حیوان در دنیا را در حال انقراض مى دانند و این جاى امیدوارى است که فعلاً خفاش هاى دم موشی در غارهاى خربس در امنیت کامل به سر مى برند.
منبع: دالاهو