راهنمای خرید، نگهداری و انتخاب باتری خودرو - مجله آزمون اول

خبرنگاران | سرویس خودرو - باتری خودرو بیش از هر چیز به منظور تامین انرژی الکتریکی قطعات مختلف یک اتومبیل مورد استفاده قرار می گیرد و وظیفه اصلی آن هنگام استارت زدن موتور خودرو نمایان می شود. در حال حاضر دو نوع باتری خودرو توسط شرکت های فراوری باتری ساخته می شود که با نام عمومی خشک و تر شناخته می شوند.

در باتری تر که نسبت به نوع خشک آن باتری قدیمی تری بوده و به همان نسبت از تکنولوژی ابتدایی تری برخوردار است، از نوعی مایع اسیدی استفاده می شود که به طور عمده اسید سولفوریک را شامل شده و واکنش های شیمیایی آن در قالب الکترولیت برای تامین انرژی مورد نیاز الکتریکی قطعات خودرو مورد استفاده قرار می گیرد.

در نوع جدیدتر باتری که با نام باتری خشک یا سیلد شناخته می شود، اگرچه همچنان اسید یا الکترولیت نقش مهمی در تامین انرژی الکتریکی قطعات مهم خودرو ایفا می نماید، اما برخلاف باتری تر هیچ نیازی نیست که سطح الکترولیت به طور مداوم مورد آنالیز قرار گیرد تا در صورت پایین آمدن آن از حد مشخص یا مجاز، نیاز به اضافه کردن مقداری آب مقطر به آن باشد.

در مجموع می توان ادعا کرد که باتری خشک نمونه بسیار بهتری از یک باتری خودرو نسبت به نوع تر آن به شمار می رود. چرا که باتری خشک از یک سو نوسانات ولتاژی کمتر و عمر طولانی تری را نسبت به باتری تر از خود به نمایش می گذارد و از سوی دیگر در قیاس با باتری تر از ایمنی بیشتری برخوردار است. به این معنی که در باتری خشک هیچ نوع خاصی از بخار اسید مشاهده نمی شود. در واقع به این دلیل که بخش عمده ای از محتویات داخلی باتری خشک را بخش های جامد تشکیل می دهد، احتمال تراوش اسید در محفظه موتور بسیار ناچیز خواهد بود.

شاید تنها مزیت باتری تر نسبت به نمونه های خشک را بتوان در قیمت پایین تر این نوع قدیمی از باتری مشاهده کرد. به بیان دقیق تر باتری های تر همیشه قیمت کمتری نسبت به باتری های خشک دارند. با این حال همیشه توصیه شده است که صاحبان خودرو با صرف هزینه بیشتر به سراغ باتری های خشک یا سیلد بفرایند تا در ادامه کار بتوانند با آسایش بیشتر و دردسر کمتری رو به رو باشند. اما به غیر از توجه به نوع خشک یا تر، چه نکات دیگری وجود دارد که هنگام انتخاب باتری خودرو باید آنها را رعایت کرد؟

راهنمای انتخاب باتری خودرو

از جمله موارد مهمی که باید در انتخاب باتری مد نظر قرار داد، آمپراژ آن باتری است. در مجموع هر کدام از باتری های فراوری شده برای خودروهای مختلف با یک عدد مشخص شناخته می شوند. عددی که نشان دهنده حداقل آمپر مجاز آن باتری است. هر کدام از اتومبیل های مختلف با توجه به میزان جریان الکتریکی مورد نیاز برای تامین انرژی قطعات متعدد خود از باتری هایی با آمپرهای گوناگون استفاده می نمایند. البته آن دسته از افرادی که خودروهای خود را به سیستم های صوتی قدرتمند و پر سر و صدا مجهز نموده اند، به طور حتم باید به منظور تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز برای راه اندازی این سیستم های صوتی از باتری هایی با آمپر بالاتر از حد معمول استفاده نمایند.

در کنار این موضوع توجه به اندازه باتری خودرو نیز یکی دیگر از موارد مهمی است که هنگام انتخاب باتری باید به آن توجه داشت. ناگفته پیدا است که اگر باتری انتخابی برای یک خودرو از محفظه ای که برای نگهداری آن در فضای داخلی خودرو در نظر گرفته شده است عظیم تر باشد، مسائل متعددی برای صاحب خودرو پدید می آید. موضوعی که در رابطه با باتری های کوچک تر از حد مجاز نیز قابل مشاهده است. در مجموع هنگام انتخاب باتری خودرو باید در کنار توجه به آمپراژ آن به اندازه کلی باتری نیز توجه ویژه ای داشت. سوای در نظر دریافت اندازه و میزان آمپر باتری خودرو، توجه به تاریخ فراوری باتری نیز می تواند به عنوان یکی از پارامترهای اصلی انتخاب نوع مناسب آن محسوب شود.

البته باتری خودرو مانند مواد غذایی نیست که در صورت سپری شدن مدت زمان مشخصی، حتی در صورت مورد استفاده قرار ندریافت، فاسد شده و از رده خارج شود. با این حال نمی توان این حقیقت را کتمان کرد که پیشرفت زمان موجب پیشرفته تر شدن تکنولوژی های به کار رفته در فراوری کالاهای مختلف می شود. به طور حتم قطعات جانبی اتومبیل نظیر باتری نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند.

از همین رو بد نیست هنگام خرید باتری خودرو علاوه بر در نظر دریافت موارد یاد شده به تاریخ فراوری آن نیز توجه نمود و بیش از همه به سراغ نمونه هایی رفت که محصولات جدیدتری در بازار به شمار می فرایند. در باتری های ساخت ایران معمولا تاریخ فراوری باتری در شماره سریال آن قید شده است. به بیان دقیق تر دو رقم ابتدایی شماره سریال یک باتری ایرانی (دو رقم ابتدایی از سمت چپ) نشان دهنده سال ساخت آن باتری است. به عنوان مثال اگر دو رقم ابتدایی شماره سریال یک باتری خودرو 94 باشد، به آن معنی است که باتری ایرانی مورد نظر در سال 1394 خورشیدی فراوری شده است.

در خصوص باتری های کره ای که طیف قابل توجهی از باتری های موجود در بازار ایران را تشکیل می دهند نیز قاعده کم و بیش به همین ترتیب است و شماره سریال باتری خودرو، مشخصات مربوط به سال ساخت آن را نشان می دهد. در اینجا نخستین رقم از سمت چپ شماره سریال باتری خودرو نمایان گر سال ساخت آن است. به عنوان مثال اگر این رقم 6 باشد به آن معنی است که باتری مورد نظر در سال 2016 میلادی فراوری شده است.

نکته دیگری که می توان در هنگام خرید باتری مد نظر قرار داد، توجه به قیمت و برند فراوری باتری است. دو پارامتری که نقش مهمی در انتخاب باتری خودرو ایفا می نمایند.

برند باتری خودرو

در حال حاضر بیشتر باتری های موجود در بازار خودروی ایران را نمونه های ساخت داخل تشکیل می دهد. البته در کنار باتری های ایرانی شاهد حضور گسترده باتری های خارجی نیز هستیم. محصولاتی که اغلب آنها یا ساخت ترکیه هستند یا به کشورهایی نظیر کره جنوبی و چین تعلق دارند.

نکته جالبی که در رابطه با شرکت های سازنده باتری خودرو می توان به آن اشاره نمود این است که هیچ کدام از این شرکت ها در اروپا حضور ندارند. در واقع به دلیل آن که فرایند ساخت باتری ارتباط پیوسته و مستمری با مواد مختلف شیمیایی دارد و این مواد ارتباط چندان مناسبی با محیط زیست برقرار نمی نمایند، کشورهای حاضر در قاره سبز ترجیح داده اند تا سبزی قاره خود را با سیاهی تعویض ننموده و انحصار ساخت باتری را در اختیار کشورهای در حال توسعه یا دنیا سومی قرار دهند.

به هر حال فارغ از این بحث ها اگر قصد انتخاب نمونه مناسبی از باتری خودرو در بازار ایران را دارید بهتر است نمونه های ساخت چین و ترکیه را فراموش نموده و به سراغ باتری های فراوریی ایران یا کره بروید.

در حال حاضر شرکت های مختلفی نظیر صبا، سپاهان، برنا و برخی شرکت های مشابه به فراوری باتری خودرو در ایران مشغول هستند و محصولات خود را تحت نام های گوناگونی به بازار عرضه می نمایند. باتری های شاخص کره ای نیز اغلب با نام دلکور، پوما، جگوار، سوپر دیاموند، هانکوک، شارک و سایر موارد مشابه شناخته می شوند.

شاید انتخاب تنها چند نمونه باتری از میان نام های مذکور به عنوان باتری برتر کار چندان ساده ای نباشد. از همین رو تنها به همین بسنده می کنیم که به طور عمده باتری های ساخت ایران و کره کیفیت بهتری نسبت به نمونه های مشابه ساخت ترکیه یا چین دارند. پس بهتر است هنگام انتخاب باتری این موضوع مهم را مد نظر قرار دهید.

قیمت باتری خودرو

همان گونه که در سطور پیشین این متن به آن اشاره شد، باتری های خشک از قیمت بالاتری نسبت به باتری های تر برخوردارند. علاوه بر آن هر چه میزان آمپر یک باتری بالاتر باشد، قیمت آن نیز به همان نسبت بالاتر خواهد رفت.

به عنوان مثال در حال حاضر و در هنگام نوشته شدن متن پیش رو، یک باتری 55 آمپری تر یا همان اسیدی شرکت صبا باتری با متوسط قیمتی در حدود 270 هزار تومان و یک باتری 150 آمپری از همین نوع و محصول همان شرکت نیز با متوسط قیمتی در حدود 660 هزار تومان به فروش می رسد. این در حالی است که باتری 55 آمپری اوربیتال خشک شرکت سپاهان، که با نام باتری اتمی نیز شناخته می شود، هم اکنون از قیمتی برابر با 290 هزار تومان برخوردار بوده و باتری 150 آمپری این شرکت از نوع خشک نیز با قیمت 670 هزار تومان به فروش می رسد.

در سوی دیگر قضیه شاهد آن هستیم که یک باتری کره ای مدل خشک 55 آمپری با قیمت 340 هزار تومان به فروش می رسد و مدل 150 آمپری آن نیز از قیمتی حول و حوش 920 هزار تومان برخوردار است. به این ترتیب می توان گفت که باتری های کره ای با قیمت بالاتری نسبت به باتری های ساخت داخل به فروش می رسند.

زمان تعویض باتری خودرو و نشانه های خرابی آن

به طور معمول باتری خودرو از عمر مفیدی حدود چهار تا پنج سال برخوردار است و بهتر است پس از سپری شدن این مدت زمان، توسط صاحب آن تعویض شود. چون در غیر این صورت دیر یا زود خود باتری صاحب خودرو را مجبور به تعویض آن خواهد نمود.

معمولا هر وسیله ای که به انتها عمر خود نزدیک می شود، این موضوع را به وسیله بروز علامت ها و نشانه هایی نمایان می سازد. به همین دلیل آشکارترین و رایج ترین نشانه برای آن که بدانیم باتری خودرو در حال نزدیک شدن به انتها کار است، کوتاهی آن در انجام مهمترین وظیفه خود خواهد بود. مسلما مهمترین وظیفه تعریف شده برای باتری خودرو چیزی جز روشن کردن موتور اتومبیل نیست. به این ترتیب اگر راننده در حالتی که باتری خودرو در حالت شارژ کامل واقع شده است قادر به روشن کردن موتور اتومبیل پس از زدن استارت نباشد، مسلما باید به این نتیجه برسد که مسئله ای برای باتری به وجود آمده است و منبع تغذیه انرژی الکتریکی خودرو احتمالا عیب و ایرادی دارد.

به طور معمول باتری خودرو پس از پیمودن مسافت نسبتا طولانی با سرعت بالاتر از حد متوسط در حالت شارژ کامل قرار خواهد گرفت. حال اگر راننده موتور خودرو را خاموش نموده و پس از سپری شدن لحظه ای کوتاه دوباره اقدام به روشن کردن آن به وسیله استارت زدن نماید، این امر باید بدون هیچ وقفه ای صورت گیرد. در غیر این صورت دلیل آن معمولا بیش از هر بخش دیگری از خودرو به کاستی های موجود در باتری آن مربوط خواهد بود.

به عبارت بهتر در صورت روشن نشدن موتور خودرو پس از خوردن استارت، آن هم در شرایطی که باتری خودرو در حالت شارژ کامل واقع شده است، باید دلیل اصلی را پیش از هر چیز در باتری آن جستجو کرد. در واقع اگر مدارهای مربوط به شارژ باتری خودرو دچار عیب و ایراد خاصی نشده باشند، احتمالا مشکل به وجود آمده از خود باتری خواهد بود.

این مشکل توسط افرادی که سر رشته ای از مکانیک خودرو دارند به خوبی قابل شناسایی است. در غیر این صورت باید به مراکز تعمیر خودرو مراجعه کرد تا صحت باتری آن مورد آنالیز قرار گیرد. در واقع اگر خودروی شما پس از استارت زدن روشن نشود و چیزی بیش از سه سال از عمر باتری خودروی شما بگذرد، منشا مشکل به وجود آمده برای خودرو احتمالا از باتری آن خواهد بود.

اگر این اتفاق در هوای سرد رخ دهد می توان پیش از انجام هر کار دیگری، از شارژ بودن کامل باتری خودرو اطمینان حاصل کرد. برای انجام این کار موتور خودرو و تمام چراغ های آن باید در حالت خاموش و غیر فعال قرار گیرد. پس از آن باید به وسیله یک ولت سنج میزان ولتاژ باتری را معین نمود.

به منظور انجام این کار باید سیم قرمز ولت سنج را به قطب مثبت باتری و سیم سیاه آن را به قطب منفی متصل نموده و عدد ثبت شده بر ولت سنج را مشاهده نمود. جدول زیر شرایط شارژ باتری را در حالت استاندارد و دمای 26 درجه سانتیگراد نشان می دهد.

همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود اگر در دمای 26 درجه ولتاژ باتری خودرو حول و حوش رقم 12.66 ولت قرار گیرد باتری به صورت کامل و صد در صد شارژ خواهد بود. اما در صورتی که ولتاژ مذکور به حدود رقم 11.89 ولت برسد نشان از آن دارد که باتری خودرو به صورت کامل از شارژ خالی شده است. در این میان باید به این نکته توجه داشت که با پایین آمدن دمای هوا به میزان 12 درجه، ولتاژ باتری خودرو نیز چیزی در حدود یک صدم (0.01) ولت افت خواهد نمود.

به این ترتیب اگر ولتاژ باتری شما از 75 درصد کمتر است باید ابتدا موتور خودرو را روشن نموده و حدود بیست دقیقه با سرعتی بالاتر از 65 کیلومتر در ساعت رانندگی نمایید. در این حالت باتری خودرو دوباره به طور کامل شارژ می شود. پس از آن با خاموش کردن مجدد موتور خودرو و استارت زدن دوباره آن می توان صحت باتری را مورد آنالیز قرار داد.

حال شاید این پرسش مطرح شود که چگونه می توان عمر باتری را طولانی تر کرد و از خرابی زود هنگام آن جلوگیری به عمل آورد.

عوامل کاهنده عمر باتری خودرو

از جمله عواملی که می تواند در کاهش عمر باتری خودرو موثر باشد، بروز مسائل فنی در برخی از قطعات خودرو است. از میان مهمترین قطعاتی که وجود ایراد در آنها قادر است موجب اختلال در کار باتری خودرو شود، می توان به دینام و استارت خودرو اشاره نمود. بروز مشکل در دینام خودرو، کاهش شارژ باتری را به همراه می آورد و اختلال در استارت نیز موجب کاهش عمر باتری خودرو می شود. بنابراین در صورت مشاهده کردن اختلال در دینام و استارت خودرو خیلی زود نسبت به برطرف مشکل پیش آمده اقدام کنید. چرا که در غیر این صورت ممکن است خرج مضاعفی روی دست شما بماند و در کنار دینام یا استارت خودرو ناگزیر از تعویض باتری آن نیز بشوید.

در کنار وجود برخی مسائل فنی خودرو که می تواند بروز ایراد در باتری آن را سبب شود، برخی از سهل انگاری های رایج نیز می تواند موجبات کاهش عمر باتری خودرو را فراهم آورد.

به عنوان مثال اگر هنگام خاموش بودن موتور خودرو اقدام به روشن نمودن رادیو، ضبط یا چراغ های خودرو (به خصوص چراغ های جلو یا مه شکن آن) نمایید، این امر فشار مضاعفی بر باتری خودرو می آورد و عمر آن را به طرز آشکاری کاهش می دهد.

افزون بر آن روشن گذاشتن مداوم کولر خودرو در دورهای پایین دینام نیز بر کاهش عمر باتری آن بسیار تاثیرگذار خواهد بود. از جمله موارد رایجی که موجب پایین آمدن دور دینام می شود می توان به حرکت خودرو در مسیرهای شلوغ و پر ترافیک اشاره نمود.

در کنار موارد یاد شده حضور طولانی مدت در مکان های به شدت گرم یا بی اندازه سرد نیز در کاهش عمر باتری خودرو بسیار موثر است. به خصوص در آب و هوای سرد که ساز و کار باتری با اختلال و مسائل قابل توجهی همراه می شود.

به هر حال با مد نظر قرار دادن نکات یاد شده در سطور بالا می توان تا حد قابل توجهی از کاهش بی مورد عمر باتری خودرو جلوگیری به عمل آورد.

دنیای با نشاط مدرسه: دنیای با نشاط مدرسه | وبسایت ملزومات تحصیلی دانش آموزان