روستای زرگر؛ روستای گلادیاتور ها و وایکینگ ها - مجله آزمون اول

اما در این بین روستا هایی نیز هستند که ویژگی هایی منحصر به فرد دارند مثل شیوه سخن گفتنشان و یا رسم الخطشان؛ روستایی در قزوین، روستای زرگر، که مردمانس رومانیانی صحبت می کنند به لاتین می نویسند، ولی ایرانی هستند.

روستای زرگر؛ زبان رومانو، خط لاتین

هم ایرانی اند هم اروپایی، هم فارسی می دانند هم ترکی؛ صورتشان هم شبیه آریایی هاست، هم شبیه گلادیاتور ها و وایکینگ ها، قدشان بلند است و مهربانی شان همچون محبت مردم ایل به مهمان ها.

مسلمان شیعه اند، کارشان دامداری و کشاورزی؛ به سبک همه روستاییان، مرغ و خروس و غاز هم نگه می دارند؛ بعضی زن ها که هنرمندتر از دیگرانند نیز خودشان نان می پزند و در مشک، دوغ و کره می گیرند و پنیر و ماست می بندند.

این مردم، اما یک راز دارند، یک نکته مبهم تاریخی که مرموزشان می کند. مردم روستای زرگر زبان مادری شان رومانو است؛ به زبانشان زرگری هم می گویند، اما نه از آن زرگری هایی که بعد از هر حرف، ز می گذارند و زبانشان می شود دزرزوز.

داستان زبان رومانو بیشتر شبیه افسانه است. زرگری ها خودشان هم دقیقا نمی دانند متعلق به کجای دنیا هستند و چه شد که به ایران آمدند و شدند رومانوی شیعه کشاورز ایرانی که به زبان ترکی هم مسلط است.

قدیمی های روستا یادشان است که در زمان جوانی شان پیرمردی در زرگر بود که تمام حساب و کتاب هایش را به زبان روسی می نوشت، اما بعد از مرگ او نوشتن به زبان روسی ورافتاد؛ حالا این مردم همه شان به زبان رومانو حرف می زنند و به لاتین می نویسند.

مسافرانی از فرانسه و انگلیس

بچه های تحصیلکرده زرگر چند سال پیش چند لغت به زبان رومانو در اینترنت منتشر کردند و از تمام مردم دنیا خواستند که اگر این لغات را می شناسند به ایران بیایند. چند ماه بعد سه مسافر از فرانسه و انگلیس به روستای زرگر آمدند و در حالی که شادی کنان، ساز و دهل می زدند از این که همزبان هایشان را در ایران پیدا کرده اند دست از پا نمی شناختند.

زرگری ها می گویند این سه مرد از تجار بزرگ کشورشان بودند که ایتام زیادی را حمایت می کردند و اهل کار خیر بودند؛ اما تعجب می کردند از این که زرگر های ایران، زبان رومانو را با زبان فارسی و ترکی آنچنان آمیخته اند که اصالت زبان به آن شکل که در اروپا تلفظ می شود از بین رفته است. رومانو های اروپایی متعجب بودند از این که چرا رومانو های ایران مثل 18 هزار همزبان شناخته شده خود در اروپا، تشکیلات ندارند و در نشست سالانه آن ها در ترکیه حضور ندارند و آواره و بی سروسامانند.

آوای آواره

رومانو ها حتی آن ها که تشکیلات منظمی دارند، آواره اند. این مردم معلوم نیست که از چه سرزمینی آمده اند و چه اتفاقی افتاد که در دنیا پراکنده شدند. سرهنگ از بقیه مردم آبادی به تاریخچه رومانو ها مسلط تر است. او خودش در زمان جنگ ایران و عراق، چند بی سیم چی زرگر داشت که پیام های بسیار مهم را به آن ها می سپرد تا عراقی ها از آن سردرنیاورند؛ که سر هم در نمی آوردند و عاقبت نیز نفهمیدند که این زبان چه زبانی است.

سرهنگ می گوید هیچ کس غیر از زرگر ها از زبان رومانو سردر نمی آورد و هیچ کس مطمئن نیست این مردم از چه آب و خاکی ریشه گرفته اند؛ اما روایتی هست که می گوید رومانو ها طایفه ای هستند که قرن ها پیش از مرز های شمال ایران وارد شده اند و، چون زندگی عشایری داشته اند در بخش های مختلف ایران پخش شده اند و بتدریج یکجانشین شده اند و کشاورزی و دامداری را پیشه خود کرده اند.

رومانو ها اصالتا ایرانی اند

روایتی دیگر، اما می گوید رومانو ها اصالتا ایرانی اند و به خاطر شجاعتشان، جزو سربازان قزلباش شاه عباس صفوی بوده اند. عده ای نیز معتقدند، چون زرگر ها جنگجو و دلیرند هیچ وقت با حکومت های وقت، سرسازش نداشته اند و برای این که حکومت ها از خطرشان مصون باشند آن ها را در دنیا پخش کرده اند؛ هر چند این عده نمی گویند که چه حکومتی، در چه زمانی و از کدام سرزمین چنین تصمیمی گرفته است.

برای همین زرگر ها همیشه دو به شک زندگی می کنند؛ آن ها گاه خودشان را مردمانی از کشور رومانی می دانند و گاه از یونان و گاه زبان رومانو را ملاک قرار می دهند تا بگویند ریشه در کشور ایتالیا دارند. معتقدان به این روایت می گویند که در جنگ ایران و روم، 200 نفر از رومانو ها به دست پادشاه ایران اسیر شدند، اما، چون اندام های ورزیده و قوی داشتند مورد عفو پادشاه قرار گرفتند و در نزدیکی قزوین ساکن شدند.

وقتی زرگر ها به زبان رومانو با هم حرف می زنند فردی که مخاطب است، حتی کلمات را هم تشخیص نمی دهد چه رسد به معنی شان؛ اما این ها که مردمی با محبت مردمان ایل اند سرعت حرف زدنشان را کم می کنند و شمرده شمرده کلمات را ادا می کنند تا غیر رومانو ها هم چیزی بفهمند.

قمیل همان کمل انگلیسی ها و شتر ما فارسی زبان هاست که زرگر ها ک آن را ق تلفظ می کنند. فاملا هم همان فمیلی انگلیسی زبان هاست که ما به آن خانواده می گوییم. پپری و سمنتی هم می شود ادویه و فلفل و سیمان که دیکته و تلفظش شباهت زیادی به کلمات انگلیسی دارد. زرگر ها زبانشان را هم به حروف لاتین می نویسند؛ شاید برای همین است که اصرار دارند بگویند اجدادشان مردمی از مردمان رم بوده اند.

وفاداری به خانواده، عشق به وطن

زنی که شوهرش می میرد هرگز ازدواج نمی کند، مردی نیز که همسر دارد هرگز به سراغ زنی دیگر نمی رود و اگر کسی خلاف کند، از روستا طرد می شود یعنی اگر چه جسمش در روستاست، اما کسی اعتنایی به او نمی کند. این رسم زرگرهاست که مردمش خیلی روی آن تعصب دارند. آن ها نه اهل طلاق اند و نه اهل بی وفایی و خیانت؛ این هم یک رسم برآمده از ایل است.

سرهنگ می گوید جوان های زرگر، چون از بیماری های ارثی و مادرزادی می ترسند کمتر با دختران و پسران هم روستا ازدواج می کنند، اما حتی وقتی با غریبه ها وصلت می کنند باز هم از زبان رومانو حفاظت کرده و نسل به نسل منتقلش می کنند. افتخار سرهنگ به این است که زرگر تنها روستای رومانوزبان ایران است که زبان زرگری را زنده نگه داشته و سرنوشتش مثل نسل فراموش شده رومانو ها در شهریار، قوچان، بیله سوار و خوی نشده است.

با این که افسانه ها، زرگر ها را به سرزمین های دور و نزدیک نسبت می دهد و آن ها را به نقاطی از اروپا مربوط می کند، اما با این حال آن ها عاشق ایرانند و خودشان را ایرانی می دانند (حتما رمز ماندگاری آن ها نیز همین است).

اگر چه آن ها صورتشان هم شبیه آریایی هاست و هم شبیه گلادیاتور ها و وایکینگ ها، ولی آن ها هر جا که باشند با همان خط لاتین شان می نویسند: meen iranisom (من ایرانی هستم)، kato dayatar oyolom (اینجا از مادر متولد شدم) و irani boot manga (و کشورم را دوست دارم).

گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا