این مرد 69 ساله تاریخ خیابان ولیعصر زنده کرد - مجله آزمون اول

از زمانی که تهیه درختان خیابان ولی عصر (عج) را به سید عقیل سادات، پدرش سپردند، او پابه پا پدر بخش جنوبی عظیم ترین خیابان خاورمیانه را طی کرد تا سر سبزی اش مهمان هر روزه عابران این خیابان باشد.

سید عباس سادات هر چند 69 سال دارد، اما 52 سال از عمرش را پا خیابان ولی عصر (عج) گذاشت و هنوز هم.

او هر چند می گوید حالا خاطره خاصی از آن روزها ندارد، اما حرف و یادهایش خود خاطره است. از درختانِ عظیمترین خیابان خاورمیانه که با درشکه از شهریار و کرج به این منطقه آورده می شدند تا قیمت هر درخت 3 تومانی که حالا باید برایشان خدا تومان پول پرداخت کرد.

از سال 1342 که درسم را در کلاس ششم تمام کردم، همراه پدرم به این خیابان آمدم. کوچک بودم یک منطقه را علامت گذاری می کردند و به پدرم می گفتند برای این منطقه 100 درخت می خواهیم. او هم درختان چنار را از باغ های مختلف می خرید به امیریه، خیابان ولی عصر (عج) امروزی محله منیریه می آورد و کارگران آن ها را می کاشتند.

این درخت ها بیشتر از منیریه تا راه آهن و قدری بالاتر از میدان، کاشته می شدند، هر چند تا جایی که به خاطر دارم او چند بار برای بالاتر از این منطقه هم درخت سفارش گرفته بود.

سادات ادامه می دهد پدرم درخت ها را از باغ هایی که اطراف کرج و شهریار و چهاردانگه بودند، می خرید. آن نقاط چنارستان بودند. درخت ها را از صاحبان باغ ها می خرید، قلمه می زد و دو ساله که می شد، آن ها را می فروخت.

در انقلاب زمان شاه این چنارها کاشته شدند. آن موقع، آبِ جوی خیابان ولی عصر (عج) همواره برقرار و همیشگی بود.

او که از زمان حیات پدرش سید عقیل سادات بساط درخت و گل فروشی را در ابتدای خیابان پیران عقل، نبش خیابان ولی عصر پهن نموده و حالا مردم که منطقه به بودنش عادت نموده اند، می گوید، در دوره شاه درخت فروشی زیاد بود اما به جز گل بنفشه، گل های کمی برای فروش بودند. شب های عید در همین منطقه (به ابتدای خیابان پیران عقل نبش خیابان ولیعصر اشاره می نماید) که بحشی از حیاط یک خانه بود فقط کود و بنفشه می فروختند. به مرور بعد از انقلاب گل ها و درخت ها زیادتر شدند. حتی درخت های دیگری به جز چنار و نارون هم به ان ها اضافه شد.

وی حالا خودش را مقیم این خیابان می داند؛ حتی اگر شب ها روی نیمکتی که کنار گل ها و درختانش گذاشته بخوابد، چون خانواده اش در منطقه کن تهران زندگی می نمایند. به گذشته اش برمی گردد، وقتی بعد از تامین درختان خیابان ولی عصر (عج)، از باغچه های مردم محله هم نگهداری می کردند.

او قیمت هر جعبه گل در آن موقع را 25 زار می داند و می گوید با آن پول به قهوه خانه چهارراه شاپور می رفتم، ناهار و شامم را می خوردم و حتی یک پتو برای خواب به من می دادند.

سیدعباس سادات به درخت تنومند مقابلش نگاه می نماید، آهی می کشد و می گوید بعد از این که کاشت درخت در خیابان ولی عصر مد شد، خواستند تا در این خیابان های فرعی هم درخت بکاریم این درخت را خودم کاشتم، با دست خودم و سال هاست سایه بان دیگر درخت ها شده. با درشکه اسبی گل ها و درختان را می آوردیم این جا می چیدیم و می فروختیم.

دوباره آه می کشد، دست دیگرش را روی عصایش می گذارد و تکیه می دهد، باز هم چیزی یادش می آید، با لبخند می گوید از پیش پدرم جدا نشدم، هر چند گویا قبل تر از پدرم هم کسی درخت برای خیابان امیریه که حالا شده ولی عصر (عج) سفارش می گرفت، اما از روزی قرار شد پدرم این درخت ها را تامین کند. او درخت ها را چون کم بودند از باغ های مختلف جمع می کرد، می خرید و به امیریه می آورد و کارگران خودشان می کاشتند.

سیدعباس سادات قدم زنان، به سمت خیابان ولی عصر می رود، ابتدای خیابان نبش انتظام قدیم و همان پیران عقل امروزی یک درخت را نشان مان می دهد و می گوید تا جایی که به خاطر دارم درشت تر و ماندگارتر از این درخت دیگر نداریم. اما چند سالی است که درختان به خاطر کمبود آب و نبود آفتاب درست و احیانا اتفاقات دیگر خشم می شوند و شهرداری جای ان ها درختان دیگری می کارد اتفاقی که مدتی یک بار رخ می دهد. وی اما به این نکته هم تاکید می نماید که هر چند در ان زمان این جوی ها بودند، اما درخت ها در جوی آب کاشته نمی شدند.

او به خاطر نمی آورد پدرش چند درخت برای خیابان ولی عصر آورده شاید هم در آن موقع رسم برای شمردن تعداد درخت ها نبوده، با این وجود می گوید که شاید چیزی حدود 50 درخت از آن درخت ها امروز خشک شده یا از جای شان درآورده باشند از سوی دیگر اما یادش است که برای هر درخت پدرش چیزی حدود سه تومان یا سه تومان و پنج زار می گرفته است.

سیدعباس سادات که سال هاست خود را مقیم این منطقه از منیریه تهران می داند، بعد از گذشت 52 سال از آن روزها، بهمن سال گذشته، یکی از تندیس های ششمین جایزه تهران را گرفت.

ولی امروز باید این تندیس را به چه کسانی داد برای از حذف تدریجی درختان تنومندی که هر روز به یک بهانه از این خیابان ناپدید شدند!

پیروز حناچی، مسئول تهیه پرونده ثبت ملی محور خیابان ولی عصر (عج) تهران و شهردار امروز تهران اما یک سال بعد از ثبت ملی عظیمترین خیابان خاورمیانه، این اقدام یعنی ثبت خیابان، جداره ها، درخت ها و حریم منظری آن را به این منظور دانست که تا ارزش های خیابان ولی عصر (عج(حفاظت شوند. از میراث فرهنگی که در این زمینه آب زیادی گرم نمی گردد، اما باید دید در حفاظتی که حناچی هفت سال قبل از آن حرف زد که چه قدر در ساماندهی های سالانه این خیابان عظیم توسط آقای شهردار و مدیران برنامه ریزی اش مورد توجه است.

ایسنا

مجله تار و سه تار: مجله تار و سه تار، محفلی از هنر و ساز ایرانی بسازیم.

سفر به کیش: سفر به کیش، جاذبه های دیدنی ایران را با ما دنبال کنید.