کشفی دیگر از خواص گیاهان دارویی

به گزارش مجله آزمون اول، تحقیقات مختلفی که امروزه به صورت روزافزون روی تأثیرات گیاهان دارویی انجام می گردد، به طور مرتب ابعاد تازه ای را از قدرت شفابخش این گیاهان فاش می سازد.

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، هیداتیدوزیس، یکی از بیماری های خطرناک جهان است که به واسطه مرحله لاروی کرم پهن انگلی به نام اکینوکوکوس گرانولوزوس در بافت ریه، کبد و حتی مغز ایجاد می گردد.

این بیماری در بیشتر نقاط جهان ازجمله ایران دیده می گردد و جوامع درگیر را ازنظر بهداشتی و مالی محتمل خسارات زیادی می نماید. سگ و سگ سانان میزبان نهایی انگل فوق محسوب شده و انسان به عنوان میزبان تصادفی، ممکن است طی خوردن آب، سبزی ها و مواد غذایی آلوده به تخم انگل، مبتلا گردد.

اگرچه فرم بالغ این انگل در میزبان اصلی، تهدیدکننده حیات نیست، اما لارو آن در میزبان واسط با ایجاد کیست در بافت های مختلف می تواند موجب بیماری شدید و حتی مرگ گردد.

شروع این بیماری به بیان متخصصان، علائم خاصی به همراه ندارد، اما با گذشت زمان و بسته به محل و اندازه کیست، علائم بالینی آن هم بروز می نماید. در کیست های کوچک و غیر فعال، استفاده از داروهای خانواده بنزیمیدازول، راه کار درمانی مطلوبی است، اما در درمان کیست های بزرگ و فعال، جراحی به عنوان استراتژی ارجح محسوب می گردد.

اما طی جراحی، ممکن است پاره شدن کیست های ایجادشده توسط این بیماری انگلی، خود موجب ایجاد آلودگی های جدید و درگیری ارگان های مجاور گردد. به همین دلیل در زمان جراحی، از مواد شیمیایی خاصی مثل نمک هایپرتونیک 20 درصد، نقره نیترات و فرمالین با هدف کاهش خطر انتشار محتویات کیست ها استفاده می گردد که خود خالی از خطر نیستند.

برای حل این مشکل، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی لرستان و دانشگاه علوم پزشکی بم، پژوهشی را انجام داده اند که در آن عصاره گیاه بلوط برای نخستین بار به عنوان یک ماده گیاهی و طبیعی به منظور کاهش اثر محتویات کیست های فوق ضمن جراحی مورد استفاده قرار گرفته است.

محققان فوق برای انجام این مطالعه پژوهشی، نمونه کبد گوسفندان آلوده به کیست هیداتید را از کشتارگاه شهرستان خرم آباد جمع آوری نموده و پس از جداسازی انگل از محتویات کیست ها، تأثیر غلظت های مختلف عصاره گیاه بلوط را روی آن ها در شرایط آزمایشگاهی آنالیز کردند.

نتایج این آزمایش ها نشان داد که عصاره گیاه بلوط به خوبی می تواند شکل اولیه انگل های تولیدکننده بیماری هیداتیدوزیس را که اصطلاحاً پروتواسکولکس نامیده می شوند، کنترل نموده و از بین ببرد.

به گفته صدیقه ندری، محقق گروه جراحی دانشگاه علوم پزشکی لرستان و همکارش، نتـایج آنالیز های ما نشان داد عصاره گیاه بلوط در غلظت 1000 گرم بر لیتر می تواند تنها پس از 5 دقیقه، پروتواسکولکس های موجود در ظروف آزمایشی را به طور کامل نابود کند. این نتایج در غلظت 500 گرم بر لیتر نیز در مدت 10 دقیقه حاصل شد. البته ادامه آنالیز ها نشان داد که این عصاره در همان دو غلظت ذکرشده، برای از بین بردن کامل پروتواسکولکس ها مستقیماً روی بافت کبد، به مدت زمان بیشتری یعنی 10 و 25 دقیقه احتیاج دارد.

طبق اظهار محققان فوق، بر اساس اسـتانداردهای جهـانی، از مهم ترین ویژگی های یک پروتواسکولکس کش خوب می توان بـه کـارایی بالا در دوز های پایین، تأثیر بیشتر در زمان های کوتـاه، پایـداری بـالا در حضـور مـایع کیسـت، دسترسـی بـالا و همچنین سمیت پایین آن برای بدن انسان اشاره نمود.

ندری و هفت همکار دیگرش به عنوان مجریان این پژوهش، اعتقاد دارند: نتایج مطالعه ما همانند دیگر مطالعات اجرا شده، حاکی از آن است که گیاهان دارویی به عنوان منبـع باارزش و مفیدی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها ازجمله بیماری های عفونی محسوب می شوند. در این راستا، نتایج این مطالعه بیانگر آن است کـه عصـاره گیـاه بلوط دارای اثرات ضد پروتواسکولکسـی قابل توجهی چه در شرایط ظروف آزمایشگاهی و چه در روی بافت موردنظر است. بنابراین می توان بـا انجام آزمایش های تکمیلی، از آن به عنوان داروی جـایگزین جدیدی در هنگام جراحی بیماری کیست هیداتید استفاده کرد.

پژوهشگران فوق، یافته های علمی خود را در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه یافته متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی لرستان به چاپ رسانده اند.

منبع:ایسنا