تمامیت خواهان قانون گریز - مجله آزمون اول

گروه دانشگاه خبرنگاران، امیرحسین فرازمند؛ در کشمکش دولت قانون (دکتر محمد مصدق) و تمامیت خواهان قانون گریز (دربار) سرانجام در یکی از روزهای میانی تابستان (28/5) سال 1332پیوند نامبارک قانون گریزی و زیاده خواهی دربار و منافع استعماری قدرت تازه ظهوریافته آمریکا و کهنه قدرت بریتانیا با بغض و کینه همراه با زیاده سهم خواهی هم پیمانان دیروز دکتر مصدق در ظهور تانک های شرمن مقابل منزل ایشان (دفتر نخست وزیری) و حرکت اوباش (کمتر از 500 نفری) از جنوب شهر عینیت یافته و در خلاء نیامدن مردم، دولت ملی تکنوکرات و دموکراتیک دکتر مصدق را پس از 28 ماه سرنگون ساخت. در این یادداشت سخن از چگونگی و تحلیل تاریخی این کودتا و یا چرایی نیامدن ملت (آن گونه که در 9 اسفند و30 تیر1331 آمده بودند) نیست. حتی سخن از چرایی و چگونگی توطئه های توده ای ها و یا انشقاق نیروهای مذهبی و ملی هم نیست.

توجه این نوشته کوتاه به این نکته است که چرا ایران، اهمیت استراتژیکی و همیشگی برای قدرت های فرامنطقه ای و جهانی داشته و دارد؟ شاید پاسخ این سوال ظاهراً برای همه روشن باشد و قریب به اتفاق دوستداران ایران پاسخ را در نفت بدانند. ضمن اعتراف و تاکید بر اهمیت محوری نفت در سیر تحولات تاریخ سیاسی ایران در یک قرن اخیر باید توجه داشت که قبل از شروع استخراج نفت (میانه قرن 19در آمریکا و 102 سال پیش در ایران) نیز کشور ما همواره مورد توجه قدرت های روز (روسیه تزاری؛ امپراطوری بریتانیا؛ فرانسه و غیره) بوده است. حضور برادران شرلی در دربار صفوی و قرارداد فین کن اشتاین شواهدی از اهمیت و جایگاه ایران در سیاست های استعماری دولت های اروپایی در دوره ماقبل نفت است.

در تفسیر جغرافیایی اهمیت ایران باید گفت: نگاهی عمیق به نقشه جغرافیایی جهان به همراه موقعیت قرارگیری ایران در آن به میزان زیادی ارزش استراتژیک ایران را در تسلط و اشراف بر سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا نشان داده و توجیه کننده جایگاه بلامنازع ایران و ارزش ژئوپلتیکی این سرزمین در اجرای طرح های سیاسی و اقتصادی قدرت های بین الملی است. به این صورت که جهانی قدیم (سه قاره ذکر شده) با 84 میلیون کیلومتر مربع مساحت (حدود 85 درصد از خشکی های مسکون) با داشتن حدود 85 در صد از جمعیت جهان در منطقه ای به نام خاورمیانه با هم تلاقی یافته و ارتباط ترانزیتی آن محقق می شود. بنابراین می توان گفت امکان ارتباط زمینی سه قاره (در صلح و جنگ) و همچنین امکان ارتباط آسان و ارزان دریایی و هوایی فقط در آب ها، خشکی ها و آسمان خاورمیانه محقق می شود. حال باید گفت بدون خاورمیانه تسلط و سیادت بر جهان بی معنی خواهد بود.

ایران در این بین اهمیت مضاعف دارد چرا که در قلب خاورمیانه و در میانه خلیج فارس و دریای مازندران واقع شده است. اهمیت خاورمیانه و ایران در معادلات جهانی توسط دولتمردان و تئوریسین های نظامی و سیاسی دول قدرتمند از دیروز تا امروز مورد تاکید بوده است. از پطر کبیر تا هالفورد مکیندر از آلن سمپل تا هنری کسینجر و …

به موازات اهمیت ایران در موقعیت جغرافیایی سال های سرانجامی حکومت قاجار همراه با حفر اولین چاه نفت ایران (1907) بود. نفت ماده اولیه ای بود که چرخ صنعت و اقتصاد جهانی وارد شده به قرن 20 را بیشتر و بیشتر می چرخاند. اهمیت ژئوپلیتیکی (موقعیت جغرافیایی) ایران از یک سو و منابع عظیم انرژی (نفت وگاز) آن از دیگر سو توجه قدرت نوظهور آمریکا را بیش از پیش به ایران معطوف کرد.

در این بین فضای نسبتاً باز سیاسی دهه 1320، ظهور ابر ملی گرای ایران با مشی دموکراتیکی به نام دکتر محمد مصدق را در رأس قوه اجرایی کشور رقم زد. اجرای قانون ملی شدن نفت شروعی امیدبخش در کارنامه مصدق بود که ملت ایران را امیدوار به آزادی و توسعه نمود. امیدی که همراه شهدای 30 تیر با خون پیوند خورد و با کودتای 28 مرداد (اولین دخالت عمده سیاسی آمریکا در ایران) ناکام ماند تا بادرس ها وعبرت های فراوان در برهه دیگری از تاریخ ایران همراه با خودآگاهی سیاسی و مدنی بیشتر ظهور و ثبوت یابد.

امیرحسین فرازمند - فعال دانشجویی

انتشار یادداشت های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط خبرنگاران نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه ها و فعالین دانشجویی است.

آژانس مسافرتی: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

مجله وبلاگ فروش: مجله وبلاگ فروش | ارائه نرم افزارهای مدیریت وبسایت را به ما بسپارید.