دردسرهای یک وجب جا - مجله آزمون اول

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، عارف چراغی طرح مسکن اجتماعی از ابتدای دولت دکترروحانی به عنوان یکی از طرح های جایگزین طرح مسکن مهر و طرح سامان دهی مسکن نیازمندان عنوان شد که البته هیچ گاه کلنگ اجرا به خود ندید. بااین حال، اخیرا با پیشنهاد شهردار تهران مبنی بر آمادگی این نهاد اجتماعی برای احداث واحدهای مسکونی 30متری، رنگ و بوی جدیدی به خود گرفته است. این نوع واحدهای مسکونی سال هاست که در کشورهای اروپایی رواج پیدا کرده اند که البته رواج در جوامع غربی دلایل متعددی دارند. باوجوداین، بدیهی است این واحدهای مسکونی بندانگشتی با فرهنگ عمومی جامعه ایرانی-اسلامی سنخیتی ندارد و ساخت آن ها سبب بروز مسائل فراوانی در کشور خواهد شد.

احتمالا اگر از همه مردم دنیا سوال کنید خانه ای بزرگ تر یا کوچک تر را ترجیح می دهند، تقریبا همه افراد فضای بیشتر و خانه های بزرگ تر را انتخاب می کنند. حال سوال اینجاست که خانه های کوچک و متراژ پایین اساسا بر چه پایه ای ساخته می شوند؟ ساخت مسکن های 30متری که طرحش به تازگی در دولت مطرح شده، مدت هاست در کشورهای توسعه یافته اجرایی شده. کشورهای اروپایی، چین، ژاپن و بخشی از آمریکای شمالی ازجمله مناطقی هستند که این نوع خانه ها در آن ها رواج دارد. درادامه این گزارش، به مسائل و دلیل ایجاد یا استقبال از مسکن های کمتر از 30 متر می پردازیم.

به گزارش BBCworldnews، از زمان بحران مالی و مالی سال 2008 انگلیس، سرمایه گذاری های بخش دولتی در مسکن ارزان قیمت و اجتماعی 50درصد کاهش یافت و به دنبال آن، نبود مسکن ارزان قیمت در شهرهای اروپا باعث ایجاد نگرانی در اقشار مختلف شد.

حالا مسکن برای بسکمک از افراد گران شده است و بررسی ها نشان می دهد مقدار پولی که برای زندگی در این خانه ها پس از کسر بودجه مسکن باقی می ماند، روز به روز در حال کاهش است. قبل از شروع این موضوع، بد نیست بدانید طبق قوانین اروپا، هنگامی که می خواهند در مسکن ارزان قیمت سرمایه گذاری کنند، شهرها و مناطق را محدود می کنند و اغلب این خانه ها در حاشیه شهرها و در قالب شهرک ساخته می شوند. همین موضوع باعث می شود بسکمک از افراد مجبور به ترک شهر شوند و هرروز برای کار یا تحصیل مسافت های طولانی برای رسیدن به شهر طی کنند. این موضوع یکی از معضلاتی است که این روزها ساکنان این خانه ها که اغلب قشر ضعیف جامعه را تشکیل می دهند، با آن دست به گریبان هستند؛ چراکه هزینه ای گزاف به مخارج ماهانه شان اضافه شده است.

رواج تخت های اجاره ای

رشد قیمت اجاره خانه های خصوصی و اجتماعی باعث شده در یک دهه اخیر، بسکمک از ساکنان این خانه ها یک اتاق یا یک تخت از خانه خود را اجاره دهند. اجاره کوتاه مدت ازطریق سیستم عامل های دیجیتال و پلتفرم های مختلف به گردشگران به طور چشمگیری افزایش یافته که در اجاره مسکن موجود برای ساکنان محلی کمک محسوب می شود.

با این حال، به تازگی ازطریق کمیسیون اروپا، طرحی به نام مسکن برای همه راه اندازی شده که اتحادیه های مستأجر، اتحادیه های کارگری، سازمان های اجتماعی و کلیسایی، سازمان های حقوق بشری، گروه های دانشجویی، بازنشستگان و افراد مختلف جامعه که می خواهند برای هزینه های مسکن ارزان قیمت تر بجنگند، متحد می کند؛ طرحی که تاکنون توانسته بیش از یک میلیون امضا از شهروندان اروپایی جمع آوری کند تا وضعیت مسکن را سامان دهی کنند. مسکن ازجمله حقوق انسانی است و کالای مصرفی نیست. شهروندان اروپایی با این طرح خواستار وضع قوانین بهتر اتحادیه اروپا برای مسکن ارزان قیمت، عمومی و اجتماعی در اروپا شده اند. در اسپانیا، پرتغال و ایرلند سهم خانواده های فقیر که هزینه زیادی برای مسکن پرداخت می کنند، بیش از دوبرابر شده است. دراین میان، یونان شدیدترین افزایش را ثبت کرده است. ارزان بودن مسکن به مسأله مهمی تبدیل شده و زندگی میلیون ها شهروند اروپایی را تحت تأثیر قرار داده است. در اروپا تقریبا یک چهارم از بودجه کل خانوارها صرف مسکن می شود و این موضوع در کشورهای بحران زده بسیار بیشتر شده است؛ به طوری که در بسکمک از مناطق یونان، خانوارها 40 درصد از درآمد خود را صرف هزینه های مسکن می کنند.

خانه های بندانگشتی

تحقیقات مؤسسه رویال معماران انگلیس (ریبا) درباره خانه های کم متراژ و کمتر از 30 متر می گوید کمبود مکان شایع ترین دلیل نارضایتی افراد از خانه های خود است. تقریبا نیمی از افراد بررسی شده (47درصد) گفتند فضای کافی برای مبلمان آن ها وجود ندارد، 57درصد گفتند فضای ذخیره کافی برای اسباب و اثاثیه وجود ندارد و 28درصد احساس می کنند نمی توانند از سروصدای همسایگان دور شوند.

فرار از هزینه هنگفت انرژی

یکی از دلایلی که مسکن با متراژهای کم در اروپا رواج زیادی دارد، مسأله انرژی است. هزینه انرژی شامل آب، برق و گاز در بسکمک از کشورهای اروپایی آن قدر زیاد است که بسکمک از مستأجران که بخش زیادی از درآمد خود را صرف اجاره خانه می کنند، نمی توانند خانه های خود را از یک اندازه ای بیشتر گرم نگه دارند؛ به همین سبب، ترجیح می دهند در خانه هایی با متراژ کمتر ساکن شوند. به طور مثال، 22درصد از خانوارهای اجاره نشین در انگلیس گفته اند نمی توانند خانه خود را تمام مدت گرم نگه دارند و این موضوع در کشورهای جنوب و جنوب شرقی اروپا بیشتر یافت می شود. در بلغارستان، یونان، قبرس و پرتغال بیش از 20درصد از کل خانوارها می گویند نمی توانند خانه خود را به قدر کافی گرم نگه دارند.

در بسکمک از خانه های کم متراژ، اجاق گاز و ماشین لباسشویی وجود ندارد. مغازه های زیادی در شهرهای اروپا وجود دارند که پر هستند از دستگاه های ماشین لباسشویی که افراد می توانند لباس های خود را با قیمت کمی آنجا بشورند؛ حتی با قیمتی کمتر از خشکشویی. نبود گاز و وسایل گرم کننده در برخی از این خانه های بندانگشتی نشان می دهد ساکنان آن ها همه وعده های غذایی خود را در بیرون از خانه می خورند و احتمالا با پدیده ای به عنوان مهمان و رفت و آمدهایی اینچنینی چندان ارتباط برقرار نکرده اند.

سلول های انفرادی

افزایش زندگی انفرادی یکی دیگر از عواملی است که سبب رواج این نوع مسکن ها شده است. افرادی مایل هستند به تنهایی زندگی کنند و مکانی مدنظر آن هاست که هم بتوانند در آن زندگی کنند و هم بیزینس و اغلب انتخاب نهایی شان همین مسکن های کوچک و بندانگشتی هستند؛ موضوعی که در ایران هم رو به رشد است و ساخت چنین واحدهایی به تجردگرایی و رواج این پدیده کمک شایانی می کند. بااین حال، به نظر می رسد ساکنان این نوع آپارتمان ها در نیویورک و ژاپن اسرار این سبک زندگی را می دانند. آن ها زیاد بیرون غذا می خورند و زمان زیادی را در پارک می گذرانند و در زمستان، خانه هایشان مانند پیله ای کوچک عمل می کند. این توضیح نشریه نیویورک تایمز درباره این مسکن هاست. ماه گذشته، نیویورک تایمز مطلبی درباره آپارتمان های 39متری منتشر کرد که در آن گفته بود فضا و وسایل کمتر می تواند فضای مهم تری در زندگی افراد ایجاد کند.

این روزنامه درباره این خانه های سلولی نوشته است: خانه کوچک تر به انرژی کمتری برای ساخت و به وسایل گرمایشی و سرمایشی کمتری نیز نیاز دارد. همچنین، به مبلمان کمتری محتاج است و زمان کمتری برای نگهداری می برد و برای تأمین بودجه کار کمتری لازم است. با این حال، خانه ها در کشورهای مختلف دنیا میانگین متراژهای متفاوتی دارند.

دلایل مختلفی برای این اختلاف متراژها وجود دارد. میزان ثروت و دارایی، نرخ شهرنشینی، دسترسی به خدمات و آب و هوا همه وهمه نقش دارند. باوجوداین، مقایسه این تفاوت ها بسیار جذاب است؛ اما چرا اهالی اروپا و آسیا به این خانه ها عادت کرده اند؟ برای اینکه بفهمیم چرا مردم کشورهای توسعه یافته توانسته اند با این خانه ها ارتباط برقرار کنند، باید نوع فرهنگ آن ها و میزان خدمات شهری هر کشور را بررسی کنیم. در یکی از شهرهای اروپا میزان دسترسی به خدماتی مانند پارک ها، سینماها، فضای آموزشی و سرگرمی، کلوپ ها، رستوران ها، فست فودها و رابطه قیمت آن ها با درآمد مردم و... سبب می شود افراد بتوانند وقت خود را در بیرون از خانه بگذرانند. در واقع، خانه 30متری صرفا و مطلقا برای خواب کاربرد دارد.

ایران و مسائل پیش رو

پیشنهاد طرح مسکن کم متراژ یا واحدهای 30متری که اخیرا آقای پیروز حناچی، شهردار تهران، به هیأت دولت ارائه کرده، با استقبال دولت روبرو شد. این در حالی است که براساس طرح تفصیلی شهر تهران، احداث واحد مسکونی کمتر از 40 مترمربع در پایتخت ممنوع است. اگرچه احداث واحدهای مسکونی کم متراژ می تواند قیمت تمام شده ساخت و ساز را کاهش دهد و در خانه دارشدن برخی شهروندان مؤثر باشد، این طرح با سبک زندگی ایرانی-اسلامی سازگار نیست.

با این حال، گرانی مسکن تعداد متقاضیان سوئیت های کوچک را درمقایسه با گذشته چندین برابر کرده و بیشتر زوج های جوانی که می خواهند زندگی خود را تازه شروع کنند، ترجیح می دهند به جای پرداخت اجاره های سنگین، خانه ای حتی کوچک و نقلی داشته باشند و هر سال از خانه ای به خانه دیگر نروند. باوجوداین، واقعیت این است که تا همین چند سال پیش، خانه های تهران حیاطی بزرگ داشتند و احتمالا حوض یا باغچه ای میان آن. حالا حتی خانه 25متری نیز در این شهر ساخته می شود و خانواده ها در این فضای فشرده ناچارند به سبک تازه ای از زندگی تن بدهند؛ سبکی که نه با فرهنگ ما و نه آن نگرشی که با آن رشد کرده ایم، کمترین شباهتی ندارد.

فرزندآوری ممنوع

یکی از مسائلی که این مسکن ها ایجاد می کند، آن است که فرصت فرزندآوری را از زوجین می گیرد. خانواده های دونفره برای فرزندآوری نیازمند حداقل محیطی هستند که بتوانند نوزادشان را در آن رشد دهند؛ حال آنکه خانه های 30 متری احتمالا

نه اتاق خواب دارند یا درصورت داشتن اتاق ، فضایی کافی برای پرورش کودک ندارند؛ چراکه بچه ها نیازمند جنب و جوش، فعالیت و سروصدا هستند که مسکن های 30 متری این امکان را به آن ها نمی دهد. علاوه بر این، مسائل

فردی-اجتماعی و روحی-روانی که زندگی های فشرده در آپارتمان هایی به سبک غربی برای ساکنان این واحدها ایجاد می کند، معضلی است که حتما برای افرادی با فرهنگ و رسوم ایرانی ایجاد خواهد شد. این در حالی است که رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر، بارها مسوولان را از اتخاذ تصمیماتی برحذر داشته اند که به مشکل کاهش جمعیت دامن می زند. ساخت واحدهای مسکونی 30 متری (سوئیت های بدون اتاق خواب) و فروش آن ها به زوجین جوان در عمل به طرحی منجر می شود که زوجین جوان را از امکان فرزندآوری محروم می کند و نهایتا نیز بخش عمده ای از دارندگان این واحدها با توجه به ادامه دارشدن تورم مسکن در سال های آینده، از تبدیل واحدهای خود به خانه هایی بزرگ تر بازمی مانند.

حذف صله رحم از فرهنگ مردمی

صله رحم، دیدوبازدید و دورهمی در فرهنگ مردم ایران ریشه دارند و ساخت چنین خانه هایی عملا این موارد را از بین می برد. این مسکن ها می توانند به بحران طلاق یا زندگی انفرادی دامن بزنند. طبعا ساکنان این مسکن های کوچک باید برای گذراندن امور روزمره خود تمام طول روز را بیرون از خانه بگذرانند. بااین حال، آیا در کشور ما، به ویژه شهر تهران، فضاهای سبز، پارک ها، فضاهای سرگرمی و رستوران به اندازه کافی برای بیرون نگه داشتن ساکنان این خانه ها ساخته شده است؟

این طرح ها در حالی اعلام شده که اساسا طرح مسکن اجتماعی در بسکمک از کشورهایی که در حال اجراست، به معنی مالک واحد ارزان شدن نیست. بلکه به معنی ساخت واحدهایی است که مالکیت آن ها در دست دولت های ملی یا محلی (شهرداری ها) باقی می ماند؛ ولی برای مدت معلومی مثلا سه سال دراختیار زوج های جوان قرار می گیرد تا بتوانند با استفاده از سیستم های تأمین مالی همچون پس انداز، واحد مسکونی مناسب را بخرند.

منبع : صبح نو

بازگشت به صفحه رسانه ها